نمیشود از صحنه تبلیغ بینالمللی صحبت کرد و به ظرفیت عظیمی که حول نام امام حسین(ع) به این منظور وجود دارد، اشارهای نکرد. برای پی بردن به این موضوع هم کافی است پای صحبتهای تازهمسلمانها و رهیافتهها به مکتب اهلبیت(ع) بنشینید تا نام امام حسین(ع) را همچون یک نخ تسبیح در گرایش همه آنها به اسلام پیدا کنید. «حجتالاسلام والمسلمین محسن مجتهدزاده» مشهور به «شیخ قمی» از روحانیونی است که چیزی نزدیک به دو دهه است بهصورت تخصصی در زمینه تبلیغ در حوزه آمریکای لاتین فعالیت میکند. ما در گفتوگو باایشان ظرفیتهای تبلیغی نام سیداالشهدا(ع) برای تبلیغ دینی در عرصه بینالملل را مورد بحث و گفتوگو قرار دادهایم که در ادامه میخوانید.
با بیشتر تازه مسلمانها و مستبصرین که صحبت میشود، عمدتاً سرنخی از علقه و عاطفه به امام حسین(ع) و ماجرای کربلا در گرایش به اسلام و تشیع در آنها دیده و شنیده میشود، تجربه زیسته شما به عنوان یک مبلغ بینالمللی در این خصوص چه میگوید؟ خاطراتتان در این خصوص چطور؟
بالاترین جاذبهای که در مکتب تشیع وجود دارد و ما را از تمام مذاهب و مکاتب دیگر فکری و اندیشهای متمایز کرده، جریانی به اسم امام حسین(ع) و واقعه عاشوراست. حضرت سیدالشهدا(ع) چندین ویژگی دارد که یکی از آنها بُعد عرفانی و جذاب شخصیت مقدسایشان است که یک جلوه نورانی از انسان کامل است و به همین دلیل هرچه فرد درخصوص شخصیتایشان تحقیق کند، بیشتر عاشق ابعاد وجودی حضرت میشود.
در عین عرفانی که در اوج است، امام حسین(ع) ویژگی دیگری دارد و آن هم مقاومت و مبارزه با ظلم واستکبار است. معمولاً شخصیتهای سیاسی در دنیا از نظر اخلاقی و عرفانی خیلی ضعیف هستند اما امام حسین(ع) ویژگیای دارد که ایشان را جامع اضداد میکند، در عین اینکه در اوجِ سیاست و سیاستورزی و مبارزه سیاسی قرار دارد، پاکترین و مطهرترین شخصیت شناخته شده تاریخ مبارزات سیاسی در عالم است. به همین دلیل وقتی یک فرد به یکباره با این ابعاد شخصیت حضرت امام حسین(ع) مواجه میشود، در کنار آن در مراسم عزاداری امام حسین(ع) شرکت میکند، کلاً به این شخصیت جذب میشود بهخصوص در عالمی که امروزه پر از ظلم و فساد است و افراد از ظلم خسته شدهاند که این سبب میشود ایشان الگوی بسیار خوبی به حساب بیاید، چرا که در عین اینکه کمالجو است، تارک دنیا نیست و در وسط میدان با ظلم مبارزه میکند.
تحلیل شما در خصوص چرایی این میزان تأثیرگذاری امام حسین(ع) در امر تبلیغ چیست؟ به تعبیری، کربلا و امام حسین(ع) حائز چه ویژگیها و ظرفیتهای تبلیغی است که سبب میشود تا این حد تأثیرگذار باشد؟
بیشتر انسانها به جای اینکه بخواهند با عقلانیت تغییر مسیر دهند، از طریق محبت و عشقی که به یک چیز یا کسی پیدا میکنند، مسیر زندگیشان را تغییر میدهند. امام حسین(ع) فوقالعاده گیرایی دارد؛ هم مظلومیت او، هم اهداف بلند او و هم همین گریه کردن که روح و دل انسان را تازه میکند، حلاوتی به این نام داده است که لذت فوقالعادهای را به انسان میدهد که به خودی خود تجربه شیرین انس با حقیقت است. به نظر میرسد با توجه به تأکیدی که در روایات مربوط به آخرالزمان شده که وقتی حضرت ظهور میکنند، برای معرفی خود از رابطه خودشان با امام حسین(ع) میگویند، میخواهد به ما بگوید زمین تا زمان ظهور با گریه برای امام حسین(ع) آماده میشود، به نحوی که زمانی که امام زمان(عج) هم که میخواهند خودشان را معرفی کنند، میگویند من پسر همانی هستم که برای او گریه میکردید. به نظر من کلید فتح عالم، روضهخوانی برای حسین(ع) به تمام زبانهاست.
شما در قضیه تبلیغ بینالملل پژوهشی ناظر بر نیازسنجی مخاطبان خودتان انجام دادهاید؛ نسبت این نیازسنجی با امام حسین(ع) چه بوده است؟
ما یک پروژه تحقیقاتی را در خصوص 50دانشگاه و مرکز علمی در دانشگاهها و مراکز آمریکای لاتین انجام دادیم تا بدانیم چه مطالبی بیشتر مورد توجه آنهاست. آنها یک دغدغههایی دارند و ضعفهایی در جامعه خودشان احساس کردند که پاسخ برخی از آن دغدغهها فقط در اسلام است. مسائلی چون خشونت در خانواده، جایگاه زن، بحث تربیت، ارتباط پدر و مادر با فرزندان و... از این دست هستند. اگر موضوعات اسلام در حوزه تربیت بهدرستی مطرح شود، فوقالعاده برای مخاطب غربی جذاب است. نکته دوم بحث اقتصاد است. اقتصاد دنیا بیمار و صهیونیسمزده است. زالوی بزرگی به اسم صهیونیسم بر اقتصاد چنبرهزده و نفس مردم را بریده است. به همین دلیل اینها به دنبال یافتن راهکاری برای نجات از این نظام اقتصادی وحشتناکی هستند که بر دنیا حاکم است. موضوع دوم این است که اگر کسی بتواند مبانی اقتصاد اسلامی را بهدرستی برای این مردم تشریح کند، فوقالعاده برایشان جذاب است. نکته سوم اما سیاست است که در اوج آنها میتوان حکومت علوی و حکومت نبی مکرم اسلام(ص) را نام برد که تا امروز که ولی فقیه به عنوان یک الگوی کوچک از آن مدل و شعاعی از آن نور وجود دارد، برایشان بهشدت جاذبه دارد. این را از این نظر میگویم که الان در سراسر دنیا سیاستمدار اینطور تعریف شده که کسی میتواند به جایی برسد که دزد و کلاهبردار و اینها باشد ولی ما در حاکمیت دینی مدلی را تعریف کردهایم که با پشتیبانی مردم مؤمن و حمایت مردم، افراد مؤمن به قدرت برسند. خب این روش سیاستورزی و نحوه شکلگیری قدرت جذاب است. ما در سرفصلهای تخصصی که در خصوص روش تبلیغ در غرب داریم، به این موضوعات به صورت مفصل پرداختهایم.
نظر شما